คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ผนึกความร่วมมือกับศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) บริษัทควอนตัม ไบโอเทค จำกัด และบริษัทเฮลท์ลีด จำกัด (มหาชน) พัฒนาสเปรย์พ่นจมูกเบซูโตะ เคลียร์ (Besuto Qlears) จากสารสกัดจากธรรมชาติ ที่ช่วยยับยั้งและป้องกันเชื้อไวรัสก่อโรคทางเดินหายใจ เช่น SARs-COV-2 (COVID-19) ไข้หวัดใหญ่(H1N1) และRSV ได้สำเร็จเป็นครั้งแรกในโลก ทดสอบโดยคณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล และสถาบันวิจัยและนวัตกรรมทางการแพทย์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

จากความร่วมมือของคณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) บริษัทควอนตัม ไบโอเทค จำกัด และบริษัทเฮลท์ลีด จำกัด (มหาชน) จนเกิดเป็นโครงการ “การศึกษากระบวนการไบโอรีไฟเนอรีของเปลือกมะนาวเพื่อให้ได้สารลิโมนีนคุณภาพสูงเพื่อใช้ในกระบวนการผลิตสารชีวเคมีภัณฑ์" ภายใต้โปรแกรมสนับสนุนการพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม (ITAP) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เพื่อเป็นการตอบโจทย์โมเดลเศรษฐกิจบีซีจี (BCG Economy) ให้เกิดการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมที่เป็น New S-Curve ในประเทศไทยอย่างเป็นรูปธรรม

ดร.วีระวัฒน์ แช่มปรีดา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยเทคโนโลยีไบโอรีไฟเนอรีและชีวภัณฑ์ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กล่าวว่า

ผลงานนวัตกรรมครั้งนี้ เป็นผลสำเร็จของโครงการ “การศึกษากระบวนการไบโอรีไฟเนอรีของเปลือกมะนาวเพื่อให้ได้สารลิโมนีนคุณภาพสูง เพื่อใช้ในกระบวนการผลิตสารชีวเคมีภัณฑ์” โดยทำการวิจัยให้สามารถนำเปลือกมะนาวมาเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ ด้วยกระบวนการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพื่อนำไปใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ โดยสารสกัดจากเปลือกมะนาว ได้รับการทดสอบจากศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) แล้วพบว่าช่วยลดการอักเสบในระดับเซลล์ ลดการอักเสบที่เกิดขึ้นจากการติดเชื้อไวรัส และบรรเทาอาการภูมิแพ้ และช่วยป้องกันการเข้าสู่เซลล์ของไวรัสจำลองโควิด-19 (SARS-CoV-2 pseudovirus) ซึ่งได้ผลลัพธ์เป็นที่น่าพอใจอย่างมาก

ดร.สรวง สมานหมู่  ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายเทคโนโลยี (Chief Innovation Officer, CINO) บริษัท ควอนตัม ไบโอเทค จำกัด กล่าวว่า ในการพัฒนาต่อยอดสารสกัดจากเปลือกมะนาวและนำไปประยุกต์ใช้งานในผลิตภัณฑ์สเปรย์จมูกนั้น มักประสบปัญหาการละลายน้ำที่ต่ำ ทำให้มีประสิทธิภาพในการออกฤทธิ์ต่ำ ดังนั้นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของสารสกัดจากเปลือกมะนาว ทางบริษัทฯ ได้พัฒนากระบวนการเตรียมสารสกัดในรูปแบบผลึกเหลว ซึ่งทำให้ค่าการละลายน้ำสมบูรณ์ ส่งผลให้มีประสิทธิภาพในการออกฤทธิ์ที่สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เหมาะสมแก่การนำไปใช้ในผลิตภัณฑ์สเปรย์จมูกเป็นอย่างดี สเปรย์พ่นจมูกนี้ มีคุณสมบัติช่วยในการช่วยยับยั้งและป้องกันเชื้อโควิดและไวรัสตัวอื่นๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพแม้มีการกลายพันธุ์ โดยสเปรย์นี้สามารถปกป้องได้ยาวนาน 3-4 ชม/การพ่น 1 ครั้ง และปราศจากสารสเตียรอยด์ ปลอดภัยใช้ได้ทุกวัน พกพาสะดวก ไม่จำเป็นต้องเก็บในตู้เย็น

การประยุกต์และต่อยอดการใช้สารสำคัญจากโครงการวิจัยดังกล่าว ทำให้เกิดผลิตภัณฑ์สเปรย์พ่นจมูก ภายใต้เครื่องหมายการค้า เบซูโตะ เคลียร์ นาเซิล สเปรย์ (Besuto Qlears nasal spray) ได้รับใบจดแจ้งผลิตภัณฑ์เครื่องมือแพทย์ ตามใบรับจดแจ้งที่ 65-1-3-2-0000818 ออกให้ ณ วันที่ 3 ตุลาคม 2565 เป็นที่เรียบร้อย นับเป็นครั้งแรกของโลกที่นำเอาสารสกัดจากเปลือกมะนาวมาประยุกต์ใช้งานเป็นสารสำคัญ

รศ.ดร.พรสวรรค์ เหลืองวุฒิวงษ์ หัวหน้าภาควิชาจุลชีววิทยาและอิมมิวโนโลยี คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า ทางเวชศาสตร์เขตร้อน ได้ทำการประเมินความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อไวรัสก่อโรคทางเดินหายใจ พบว่าผลิตภัณฑ์สเปรย์จมูกเบซูโตะ เคลียร์ (Besuto Qlears) มีความปลอดภัยโดยผ่านการทดสอบความเป็นพิษในเซลล์ (Cell viability) ด้วยวิธี MTT assay กับเซลล์ Human Colon (Caucasian colon adenocarcinoma, CACO-2) และมีการทดสอบประสิทธิภาพการยับยั้งเชื้อไวรัสก่อโรคทางเดินหายใจ อันได้แก่ SARs-CoV-2 (COVID-19), Influenza A, และ Human Coronavirus โดยมีประสิทธิภาพการยับยั้งเชื้อไวรัสมากกว่า 99.9% จากผลการทดสอบดังกล่าวทำให้ผู้บริโภคมั่นใจถึงความน่าเชื่อของผลิตภัณฑ์ดังกล่าวได้เป็นอย่างดี

ดร.นพ.นวมินทร์ ปิ่นปฐมรัฐ รองผู้อํานวยการฝ่ายวิจัยและพัฒนาด้านคลินิก สถาบันวิจัยและนวัตกรรมทางการแพทย์ สำนักวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ กล่าวว่า จากผลการทดสอบผลิตภัณฑ์พ่นจมูกเบซูโตะ เคลียร์ (Besuto Qlears nasal spray) ในการยับยั้งเชื้อไวรัสอาร์เอสวี (Respiratory Syncytial Virus: RSV) ซึ่งเป็นเชื้อไวรัสชนิดหนึ่งที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อทางเดินหายใจทั้งส่วนบนและส่วนล่าง สามารถเกิดการติดเชื้อได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ แต่ส่วนมากแล้วมักเกิดในเด็กเล็ก ๆ ที่อายุต่ำกว่า 3 ปี สำหรับในประเทศไทยอาจพบการระบาดของไวรัสอาร์เอสวีได้บ่อยในช่วงฤดูฝนหรือช่วงปลายฝนต้นหนาว จากข้อมูลของสถานการณ์โรคติดเชื้อทางเดินหายใจจากเชื้อไวรัสอาร์เอสวี ขององค์การอนามัยโลก (WHO) ได้รายงานว่าเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ทั่วโลก มีการติดเชื้อไวรัสอาร์เอสวีถึงปีละ 33.8 ล้านราย และส่งผลให้เสียชีวิตมากถึง 160,000 ราย จากผลการทดสอบผลิตภัณฑ์สเปรย์จมูกเบซูโตะ เคลียร์ (Besuto Qlears) กับเชื้อไวรัสอาร์เอสวี พบว่า ผลิตภัณฑ์ดังกล่าวสามารถยับยั้งเชื้อไวรัสอาร์เอสวีได้อย่างมีนัยสำคัญ

ภก.ธัชพล ชลวัฒนสกุล ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท เฮลท์ลีด จำกัด (มหาชน) กล่าวเสริมว่า นวัตกรรมสเปรย์พ่นจมูกเบซูโตะ เคลียร์ (Besuto Qlears) เป็นการต่อยอดงานวิจัยและพัฒนาสารสกัดจากเปลือกมะนาวโดยฝีมือคนไทยอย่างแท้จริง หนึ่งขวดราคา 295 บาท พ่นได้มากกว่า 200 ครั้ง พร้อมจัดจำหน่ายในประเทศไทย เช่น ร้านขายยา Pharmax, ICare Vitaminclub และ Super Drug รวมถึงช่องทางออนไลน์นับตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป