ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี เผยผลงานวิจัยปัญหาและทัศนคติในหัวข้อ “9 ดราม่าทายาทธุรกิจ รุ่น 2 ทางเลือก-ทางรอดของเอสเอ็มอี 4.0” พบปมปัญหา ทั้งเรื่องขาดความรู้ ขาดประสบการณ์ ไม่มีอำนาจการบริหารที่แท้จริง และไม่ได้รับความเชื่อมั่นจากทั้งภายในและภายนอกบริษัท พร้อมแนะนำ 3 ทางออกแก้ไขปัญหา และเตรียมความพร้อมให้กับผู้ประกอบการเอสเอ็มอีไทยเติบโตและต่อยอดธุรกิจ “ได้มากกว่า”

ดร. รุจิกร ภาวสุทธิไพศิฐ หัวหน้าเจ้าหน้าที่บริหาร บริหารการตลาดลูกค้าธุรกิจ ทีเอ็มบี กล่าวว่า “สิ่งสำคัญที่ ทีเอ็มบี ให้ความสำคัญมาโดยตลอดคือ การเข้าใจและตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้า (Need-based) ด้วยการพัฒนาและนำเสนอผลิตภัณฑ์และบริการที่ใช้ง่าย สะดวก (Simple & Easy) ทำให้ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี มีการศึกษาพฤติกรรมของลูกค้ากลุ่มผู้ประกอบการเอสเอ็มอีอย่างลึกซึ้ง เพื่อเป็นแนวทางในการให้คำปรึกษาและสนับสนุนให้ลูกค้าผู้ประกอบการเอสเอ็มอีสามารถเติบโต “ได้มากกว่า” (Get MORE with TMB) อย่างยั่งยืน”

จากข้อมูล “Brand Power of SME Study ปี 2561” พบว่ากว่า 50% ธุรกิจเอสเอ็มอีของไทยบริหารงานโดยทายาทธุรกิจตั้งแต่รุ่นที่ 2 เป็นต้นไป และมีแนวโน้มเติบโตขึ้นกว่า 20% ในเมืองใหญ่ (กรุงเทพฯ และปริมณฑล) ซึ่งผู้ประกอบการเอสเอ็มอีกลุ่มนี้เป็นผู้สร้าง 55% ของจีดีพีของวิสาหกิจขนาดย่อมในประเทศไทย คิดเป็น 2.7 ล้านล้านบาท ถือได้ว่าเป็นรากฐานสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของไทยเป็นอย่างมาก หากผู้ประกอบการเอสเอ็มอีแข็งแกร่ง แน่นอนว่าเศรษฐกิจของไทยก็จะมั่นคงตามไปด้วย

ด้วยความสำคัญของกลุ่มทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอี จึงเป็นที่มาของการสำรวจที่ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี ร่วมกับบริษัทวิจัยชั้นนำของประเทศไทยที่ได้รับการยอมรับ โดยเป็นการสำรวจทางออนไลน์กับทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอีในประเทศไทยจำนวน 200 คน ที่ได้เริ่มเข้ามาบริหารงานแล้วอย่างน้อย 6 เดือน และมีรายได้เฉลี่ย 10 – 100 ล้านบาทต่อปี คละประเภทธุรกิจและอุตสาหกรรม

ในการค้นหาปัญหาในทุกๆ มุมของทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอีที่เป็นอุปสรรคในการบริหารงานและการเติบโตของธุรกิจ รวมถึงการเสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหาเพื่อให้ทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอีสามารถสืบทอดธุรกิจได้อย่างราบรื่น และต่อยอดธุรกิจให้ก้าวไกลได้มากขึ้น

ผลจากการสำรวจ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี ได้วิเคราะห์และนำเสนอเป็นบทสรุป “9 ดราม่าทายาทธุรกิจ รุ่น 2 ทางเลือก-ทางรอดของเอสเอ็มอี 4.0” แบ่งเป็น 3 กลุ่มปมปัญหาของทายาทธุรกิจผู้ประกอบการเอสเอ็มอี ดังนี้

ปมปัญหาที่ 1 : รากฐานทางธุรกิจ 

• เพราะไม่เคย... เลยไม่เป็น จากการสำรวจพบว่า 36% ของทายาทธุรกิจ เข้ามารับช่วงธุรกิจต่อจากครอบครัว โดยที่ไม่เคยฝึกงานและไม่เคยลองทำงานที่ไหนมาก่อน เมื่อจบการศึกษาก็เข้ามารับตำแหน่งผู้บริหารของบริษัททันที เมื่อรากฐานไม่แน่น ขาด “ประสบการณ์งาน” และ ขาด “ประสบการณ์การบริหารคน” ก็ทำให้บริหารธุรกิจไม่ได้ หรือไม่ราบรื่น
   
• เพราะไม่รู้... เลยไปไม่ถูก ทายาทธุรกิจมากถึง 34% ไม่เคยได้รับการสอนงาน หรือการเตรียมความพร้อมทางธุรกิจจากรุ่นพ่อแม่ เมื่อไม่มีความรู้ ความเข้าใจ จึงไม่เห็นภาพของอุตสาหกรรมและไม่สามารถบริหารงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงพอ
   
• เพราะไม่รัก... เลยทำไปแกนๆ จากการสำรวจพบว่า 43% ของทายาทธุรกิจ อยากมีธุรกิจตามความชื่นชอบและแนวคิดของตัวเอง แต่ทว่าต้องจำใจสานต่อธุรกิจของครอบครัว เมื่อไม่มีใจรัก ก็บริหารธุรกิจอย่างไม่เต็มความสามารถ เมื่อประสบปัญหาการแข่งขันหรือการเปลี่ยนแปลง ก็มีแนวโน้มที่จะไม่สามารถสานต่อหรือต่อยอดธุรกิจให้เจริญเติบโตไปกว่าเดิมได้

ปมปัญหาที่ 2: การบริหารงาน

• อำนาจไม่ใช่ของฉัน พบว่า 70% ของทายาทธุรกิจ เมื่อได้เข้ามาบริหารงานแล้ว กลับไม่มีอำนาจในการตัดสินใจอย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะทำอะไร ต้องขอคำชี้แนะหรือการอนุมัติจากผู้บริหารรุ่น 1 ก่อนเสมอ
   
• โลกกำลังเปลี่ยน แต่เรายังไม่ (ยอม) เปลี่ยน รุ่นบุกเบิกที่บริหารธุรกิจจนประสบความสำเร็จ มักจะเชื่อมั่นในตนเองสูง และจะปฏิเสธทุกครั้งที่ทายาทธุรกิจนำเสนอสิ่งใหม่ ทั้งคู่ค้ารายใหม่ นวัตกรรม ดิจิทัล และระบบการทำงาน อาทิ ระบบดาต้าเบส (Database), อินเทอร์เน็ต แบงก์กิ้ง (Internet banking, ออนไลน์ มาร์เก็ตติ้ง (Online Marketing) เพราะมองภาพการเติบโตในอนาคตไม่ชัดเจน การปิดกั้นของผู้บริหารรุ่น 1 ทำให้ทายาทธุรกิจไม่สามารถบริหารการเปลี่ยนแปลงได้ ถือเป็นความเสี่ยงต่อการปรับตัวขององค์กรในยุคแห่งการดิสรัปชั่นอย่างมาก 

ปมปัญหาที่ 3: ความเชื่อมั่น

• คู่ค้าไม่สนิทด้วย ความเชื่อมั่นของลูกค้าและคู่ค้า คือปัจจัยสำคัญที่ทำให้คนรุ่นใหม่ดำเนินธุรกิจครอบครัวไปได้อย่างต่อเนื่อง แต่ 38% พบว่าลูกค้าและคู่ค้ายังคงเลือกติดต่อเจรจากับผู้บริหารรุ่น 1 อยู่ และมองข้ามทายาทธุรกิจเสมอๆ จึงทำให้การบริหารความสัมพันธ์กับลูกค้าและคู่ค้าของทายาทธุรกิจ เกิดช่องว่างขึ้น
   
• ไม่สิ้นกลิ่นน้ำนม โดยทายาทธุรกิจ 31% ถูกมองว่าเป็นเด็ก ทำอะไรก็ไม่น่าเชื่อถือ ก็จะถูกประเมินว่าไม่มีความสามารถในการบริหารธุรกิจ และทายาทธุรกิจจะต้องพิสูจน์ต่อไป
   
• เสียลูกค้า เพราะผู้บริหารรุ่น 1 วางมือ พบว่า 27% ของทายาทธุรกิจต้องเสียลูกค้าให้คู่แข่ง เมื่อผู้บริหารรุ่น 1 วางมือ และทายาทธุรกิจเข้ามารับช่วงต่อธุรกิจ เพราะลูกค้าไม่เชื่อมั่นในการบริหารงานของทายาทธุรกิจ
   
• สั่งได้จริงหรือ นอกจากการท้าทายความเชื่อมั่นจากภายนอกบริษัทของทั้งคู่ค้าและลูกค้าแล้ว ทายาทธุรกิจยังต้องเผชิญกับการท้าทายของคนในบริษัท ทั้งพนักงาน เพื่อนร่วมงาน และหุ้นส่วนอาวุโสอีกด้วย โดยพบว่า 85% ไม่ได้รับความไว้วางใจ และถูกท้าทายจากลูกจ้างหรือหุ้นส่วนที่อาวุโสกว่า อีกทั้ง 35% ของพนักงานแสดงความไม่เห็นด้วยทันที ไม่ว่าจะเสนอหรือตัดสินใจอะไร คนที่อยู่มาเก่าก่อนมักจะตั้งแง่ไม่เห็นด้วย แต่ที่หนักกว่าคือ การโดนถามตรงๆ ว่าได้รับการอนุมัติเห็นชอบจากผู้บริหารรุ่น 1 แล้วหรือไม่

ทั้งนี้ จาก 3 กลุ่มปมปัญหา 9 ดราม่าที่พบ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี ได้เสนอแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว ดังนี้

• ปรับพื้นฐาน ถ้าทายาทธุรกิจขาดประสบการณ์ ก็ควรเริ่มพัฒนาตนเอง โดยเข้าไปศึกษาหาความรู้จากหน่วยงานองค์กรต่างๆ เช่น ทักษะการบริหารจัดการ การบริหารบุคลากร รวมถึงการเสริมสร้างทักษะเฉพาะของแต่ละอุตสาหกรรม ซึ่งเป็นหลักบริหารขั้นพื้นฐานที่ควรรู้ แล้วเสริมด้วยองค์ความรู้ที่ยกระดับความเข้มข้นขึ้น เช่น LEAN Supply Chain by TMB หรือคอร์สเรียนรู้การเป็นผู้นำต่างๆ
   
• สร้างความเชื่อมั่น ด้วยการหาสาเหตุให้เจอว่าทำไมลูกค้า คู่ค้า หุ้นส่วนอาวุโส และพนักงาน ไม่ให้ความเชื่อมั่น เมื่อทราบแล้วก็เสริม ปรับ แก้ และหาสถานการณ์เพื่อพิสูจน์ตนเอง เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือ ขณะเดียวกันก็เปิดโอกาสใหม่ๆ ด้วยการหาลูกค้าและคู่ค้าใหม่ด้วย สำหรับปัญหาผู้ร่วมงานในองค์กรนั้น แนะนำให้กลับมาสำรวจอัตราค่าจ้างและสวัสดิการของบริษัทดูว่าตอบโจทย์และเพียงพอต่อคนทำงานยุคนี้หรือไม่ หากตั้งใจแก้ไขปัญหานี้ด้วยความจริงใจ เชื่อว่าจะได้ใจจากผู้ร่วมงานมากขึ้น
   
• ผสานการบริหาร เมื่อมั่นใจในตนเอง และได้รับความเชื่อมั่นจากคนรอบข้างเพิ่มขึ้น ทายาทธุรกิจก็จะมีความพร้อมมากขึ้นในการบริหารงาน โดยเริ่มจากขอแบ่งอำนาจการตัดสินใจจากผู้บริหารรุ่น 1 อย่างจริงจัง ด้วยเริ่มจากเรื่องเล็กๆ ก่อน เพื่อให้ฝ่ายบริหารและผู้บริหารรุ่น 1 ไว้วางใจในการบริหารงาน พร้อมหาข้อมูลและกำลังสนับสนุนของตนเอง เช่น การหาข้อมูลสถิติต่างๆ การมีที่ปรึกษาทางธุรกิจ รวมทั้งหาโอกาสทำ Business Matching การจับคู่ธุรกิจเพื่อหาเน็ตเวิร์กที่ดียิ่งกว่าสำหรับการเติบโตและความแข็งแกร่งของธุรกิจในอนาคต 

นอกจากนี้ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี ได้เปิดตัว “TMB SME Insights” (http://tmbbank.com/sme-insights) โดยเป็นเว็บไซต์ที่รวบรวมข้อมูล ข่าวสาร บทความ เทคนิคการบริหารงานสำหรับผู้ประกอบการเอสเอ็มอี และบทวิเคราะห์เศรษฐกิจเชิงลึกจากศูนย์วิเคราะห์เศรษฐกิจทีเอ็มบี เพื่อเป็นแหล่งข้อมูลให้กับผู้ประกอบการเอสเอ็มอีสามารถศึกษาได้อย่างสะดวกและนำไปต่อยอดธุรกิจได้

ทั้งนี้ ทีเอ็มบี เอสเอ็มอี เชื่อมั่นว่างานวิจัย “9 ดราม่าทายาทธุรกิจ รุ่น 2 ทางเลือก-ทางรอดของเอสเอ็มอี 4.0” และแนวทางแก้ปัญหาที่นำเสนอน จะเป็นส่วนช่วยให้ทายาทผู้ประกอบการธุรกิจเอสเอ็มอี สามารถก้าวผ่านช่วงรอยต่อของการสืบทอดธุรกิจได้อย่างราบรื่น และสามารถเติบโตต่อยอดธุรกิจให้ก้าวไกลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น