...ติดรึยัง ติดรึยัง...

อยู่บ้านมาได้สิบสี่วัน ติดรึยัง ติดรึยัง

ตรวจวัดไข้วันละพันครั้ง ติดรึยัง ติดรึยัง อยากตรวจโรคแต่ไม่มีตังค์...

นักวิชาการบางคนประเมินว่าการแพร่ระบาดละลอกใหม่นี้จะมีผู้ติดเชื้อเพิ่มมากกว่าปีที่แล้วหลายเท่า..โควิด-19 แม้ ณ วันนี้ประเทศไทยเริ่มมีการฉีดวัคซีนโควิด-19 แล้วในหลายๆ พื้นที่ เปิดให้ลงทะเบียนเข้ารับการฉีดวัคซีนสำหรับกลุ่มเสี่ยง กระนั้น ยังคงมีนานาคำถามคาใจเกี่ยวกับโควิด-19 อาทิ ฉีดวัคซีนดีมั้ย ฉีดแล้วยังจำเป็นต้องใส่หน้ากากอนามัยอีกหรือเปล่า ร่างกายเราสามารถรักษาโควิด-19 ได้เองหรือไม่ ทุกคนควรเข้ารับการฉีดวัคซีนไหม…ลองตามมาค้นหาคำตอบกันนะ

รายการ Rama Variety ของ RAMA CHANNEL ขับเคลื่อนสังคมไทยให้สุขภาพดี รายการที่นำเสนอเรื่องน่ารู้หลากหลายมุมมองเกี่ยวกับสุขภาพ พาไปหาคำตอบจาก ศ.พญ.ศศิโสภิณ เกียรติบูรณกุล สาขาวิชาโรคติดเชื้อ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทย์ศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

วัคซีนโควิด-19 สามารถป้องกันการติดเชื้อได้มากเพียงใด?

ต้องบอกว่าบางทีวัคซีนโควิด-19 อาจจะไม่ใช่คำตอบสุดท้าย ก่อนอื่นต้องย้อนกลับไปอธิบายถึงการแพร่กระจายของโควิด-19  ก่อนโควิด-19 เกิดจากไวรัส ซึ่งเชื้อแพร่กระจายได้ง่ายผ่านทางละอองน้ำมูก ละอองน้ำลาย โดยการติดเชื้อเกิดขึ้นได้ 2 ทาง

1. การอยู่ใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ คือห่างกันน้อยกว่า 1 เมตร เมื่อผู้ติดเชื้อไอจามหรือพูด และละอองน้ำมูก ละอองน้ำลายกระเด็นเข้าจมูกเข้าปากของอีกฝ่ายโดยตรง

2. เมื่อผู้ติดเชื้อไอหรือจามแล้วเชื้อโรคจากละอองน้ำมูก ละอองน้ำลาย ไปติดตามพื้นผิวพื้นที่สาธารณะ เช่น บนพื้น ราวบันได หรือกรณีที่มือผู้ติดเชื้อเปื้อนละอองเหล่านั้นและไปจับตามพื้นที่สาธารณะ ฉะนั้นเวลาที่เราไปจับหรือสัมผัสตามพื้นที่สาธารณะแล้วเผลอมาจับหน้า ป้ายตา แคะจมูก หรือจับปาก ซึ่งเป็นทางเข้าของเชื้อโรคอีกทางหนึ่ง จะเกิดการรับเชื้อไปด้วย

ฉะนั้นถามว่า มีวัคซีนโควิด-19 แล้วเราทำชีวิตตามปกติ ไม่ต้องสวมหน้ากาก ไม่ต้องล้างมือบ่อยๆ ไม่ต้องเว้นระยะห่างได้มั้ย ต้องบอกว่า “ไม่ได้” เรายังคงต้องป้องกันตนเองอย่างที่เคยทำมา เนื่องจากข้อมูลของวัคซีนตอนนี้ไม่ได้ป้องกันการติดเชื้อ แต่ถ้ามีการติดเชื้อแล้วจะลดความรุนแรงลงรวมถึงลดอัตราการเสียชีวิต

ได้รับวัคซีนครบโดสแล้ว ไม่จำเป็นต้องใส่หน้ากากอีกต่อไป?

ต้องบอกว่าวัคซีนทุกชนิดในโลกนี้ ไม่มีวัคซีนชนิดไหนที่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้ 100 เปอร์เซ็นต์ ไม่ว่าจะเป็นวัคซีนโควิด-19 หรือวัคซีนอื่นๆ ที่มีมาก่อนหน้านี้ วัคซีนที่เรามีอยู่ในขณะนี้บางชนิดประสิทธิภาพเต็มที่อาจจะสัก 60 เปอร์เซ็นต์หรือบางยี่ห้ออาจมากถึง 90 กว่าเปอร์เซ็นต์ แต่ไม่มีวัคซีนไหนที่ให้ประสิทธิภาพเต็มร้อย ปัจจุบันแม้จะฉีดวัคซีนครบโดส คือฉีด 2 เข็มแล้ว อย่างไรเรายังคงต้องป้องกันตัวเหมือนเดิม

ทุกคนควรได้รับวัคซีน?

ในความเป็นจริงการได้รับวัคซีนทุกคนเป็นเรื่องที่ดีอยู่แล้ว แต่ขณะนี้ด้วยกำลังการผลิตยังทำได้ไม่เต็มที่ จึงต้องทยอยให้กับกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงก่อน

เมื่อได้รับวัคซีนครบโดสแล้ว ให้ประสิทธิภาพยาวนานแค่ไหน?

ณ ขณะนี้ยังไม่มีข้อมูลว่าจะต้องฉีดซ้ำหรือไม่ ทั้งนี้ การที่เราจำเป็นต้องฉีดซ้ำหรือไม่ขึ้นกับ 2 ประเด็นหลัก ๆ

1.         ขึ้นอยู่กับภูมิคุ้มกันของเราว่าจะอยู่นานแค่ไหน ถ้าภูมิคุ้มกันลดลงจนถึงเกณฑ์ที่ป้องกันโรคไม่ได้ ก็ต้องฉีดซ้ำ

2.         การกลายพันธุ์ของไวรัส ถ้าไวรัสกลายพันธุ์หมายความว่าวัคซีนที่เราได้รับไม่สามารถจะป้องกันการติดเชื้อของไวรัสนั้นได้

การฉีดวัคซีนโควิด-19 และการตรวจเชื้อ โควิด-19 มีค่าใช้จ่ายหรือไม่?

ขณะนี้รัฐบาลได้จัดหาวัคซีนโควิด-19 ให้ประชาชนฟรี โดยเป็นวัคซีนที่ได้รับการอนุมัติจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ประเทศไทย แต่จะได้รับครบทุกคนหรือไม่ต้องว่ากันอีกที ส่วนการตรวจหาเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโควิด-19 นั้น เราพยายามวินิจฉัยให้เร็ว เพื่อจะส่งผู้ป่วยเข้าโรงพยาบาล ป้องกันการแพร่เชื้อให้กับผู้อื่น

สำหรับการเข้ารับการตรวจหาเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโควิด-19 นั้น ตามโรงพยาบาลถ้าเข้าเกณฑ์ความเสี่ยงที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนด เช่น ผู้อยู่ในกลุ่มเสี่ยงสูง ผู้ที่เสี่ยงต่อการสัมผัสโรคสูง เข้าเข้าไปพื้นที่สีแดง หรือใกล้ชิดกับผู้ที่ติดเชื้อ สามารถเข้ารับการตรวจฟรี

Q ทุกคนควรจะเข้ารับการตรวจหาเชื้อโควิด-19 หรือไม่?

ในความเป็นจริงไม่ใช่ว่าทุกคนจำเป็นต้องเข้ารับการตรวจหาเชื้อ เพราะบางคนไม่ได้เดินทางไปที่ไหนเลย อยู่แต่บ้านไม่มีความเสี่ยงอะไร แต่ถ้าไม่แน่ใจสามารถปรึกษาแพทย์หรือขอเข้ารับการตรวจได้

Q การจะหยุดเชื้ออย่างแท้จริงต้องมีข้อปฏิบัติอย่างไร?

ประการแรกคือ การป้องกันตัวเองก่อน มีสติตลอดเวลา ทั้งนี้มี 3 อย่างที่ต้องทำตลอดเวลา คือ ใส่หน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อย ๆ ยิ่งถ้าต้องออกนอกบ้านให้พกเจลแอลกอฮอล์สำหรับล้างมือ และต้องมี Social Distancing คือการเว้นระยะห่างต้องทำอย่างต่อเนื่องและทำไปเรื่อยๆ รวมทั้งให้ความร่วมมือในการวัดอุณหภูมิ และสแกนแอปพลิเคชันที่ได้รับการแนะนำ

Q สำหรับคนที่มีรู้สึกมีอาการไม่อยากบอกไทม์ไลน์ แต่ใช้วิธีการกักตัว 14 วันแทนได้ไหม ร่างกายเราสามารถรักษาหายได้เอง?

เชื้อที่ทำให้เกิดโควิด-19 เป็นเชื้อไวรัส ถามว่าถ้าเราแข็งแรงจริง ๆ สามารถรักษาหายได้เองโดยไม่ต้องใช้ยาได้ โดยเฉพาะถ้าไม่มีอาการเลย และเป็นคนหนุ่มสาวที่ไม่มีโรคประจำตัว เช่นเดียวกับการเป็นไข้หวัด แต่ประเด็นคือ เราไม่สามารถทราบได้เลยว่าเราจะเป็นคนส่วนน้อยที่บังเอิญมีอาการแย่ลงและเกิดอาการเชื้อลงปอด และเกิดปอดอักเสบหรือไม่

ทั้งนี้ในผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่ถ้าอาการทรุดลงจะเกิดขึ้นในช่วงคือปลายสัปดาห์แรก คือประมาณวันที่ 6-7 หลังมีอาการ ฉะนั้นก็ต้องนั่งลุ้นอาการว่าจะแย่ลงมั้ย จะเหนื่อยจะหอบมั้ย ถ้าอาการแย่ลง อาจจะเกิดอาการปอดอักเสบ ซึ่งเมื่อถึงจุดนั้น อาจจะช้าไปแล้ว ยาอาจจะช่วยไม่ทัน แต่ถ้าได้รับยาเร็วจะให้ผลในการรักษาได้ดีกว่า

สรุปคือ แม้วัคซีนโควิด-19 จะมาแล้ว แต่วิถี New Normal ยังคงต้องมี สวมหน้ากากอนามัย หมั่นล้างมือบ่อยๆ เว้นระยะห่าง กินอาหารจานใครจานมัน ไม่ควรเอาตัวเองไปอยู่ในที่เสี่ยง ที่มีคนหนาแน่น อากาศถ่ายเทไม่ดี เป็นดีที่สุด.

#โควิด-19  #ฉีดวัคซีนโควิด19 #วัคซีนโควิด19