โรคร้ายจากแร่ใยหิน อันตรายที่แฝงอยู่ในชีวิตประจำวัน ไม่ใช่แค่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป ในยุคที่ผู้คนตื่นตัวเรื่องสุขภาพ ปัญหามลพิษกลายเป็นหนึ่งในหัวข้อที่ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะ ฝุ่น PM2.5 ที่กลายเป็นภัยเงียบประจำเมือง แต่ใครจะรู้ว่ายังมี “ฝุ่น” อีกรูปแบบหนึ่งที่อันตรายยิ่งกว่า และอาจแฝงตัวอยู่ในบ้านของคุณโดยไม่รู้ตัว นั่นคือ “ฝุ่นใยหิน” จากแร่ใยหิน (Asbestos) ที่หลายคนอาจเคยได้ยินชื่อ แต่ยังไม่รู้เท่าทันพิษภัยร้ายแรงของมันอย่างแท้จริง

คนไทยจำนวนไม่น้อยใกล้ชิดแร่ใยหินโดยไม่รู้ตัว

มีข้อมูลอ้างอิงจากบทความของ ศ.นพ. สุรศักดิ์ บูรณตรีเวทย์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ว่า

• WHO คาดว่า มีผู้เสียชีวิตจากโรคที่เกี่ยวข้องกับแร่ใยหินราว 107,000 คน/ปี
• การศึกษาในจีน: คนงานที่สัมผัสใยหินไครโซไทล์มีความเสี่ยง มะเร็งปอดเพิ่ม 5.3 เท่า และสูงขึ้นถึง 17.8 เท่า หากสูบบุหรี่ร่วมด้วย
• งานวิจัยในอิตาลี: ภรรยาคนงานโรงงานใยหินมีความเสี่ยงมะเร็งเยื่อหุ้มปอดสูงถึง 27.7 เท่า แม้ไม่เคยทำงานในโรงงาน เพียงแต่อาศัยอยู่ใกล้

ส่วนในประเทศไทยมีการนำเข้าแร่ใยหินมายาวนานกว่า 30 ปี ซึ่งนำเข้าปีละกว่า 180,000 ตัน (ปี 2545) และในปี 2551 พบโรงงานที่ใช้แร่ใยหิน 26 แห่ง มีพนักงานกว่า 4,800 คน ลองจินตนาการดูว่าคนไทยมีความเสี่ยงจากการสัมผัส สูดดม แร่ใยหินเข้าไปแล้วเป็นจำนวนกี่คน

แร่ใยหินคืออะไร? ทำไมถึงน่ากลัวขนาดนี้

แร่ใยหิน เป็นแร่ธรรมชาติที่มีลักษณะเป็นเส้นใยขนาดเล็ก ทนความร้อนได้ดี มีความเหนียวสูง จึงถูกนำไปใช้ใน วัสดุก่อสร้าง อย่างแพร่หลาย ทั้งกระเบื้องหลังคา ฝ้าเพดาน ฉนวนกันความร้อน ท่อซีเมนต์ และเบรกในรถยนต์ โดยเฉพาะในอาคารที่ก่อสร้างก่อนปี 2540 ที่แร่ใยหินยังไม่ได้ถูกควบคุมการใช้

ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ตัววัสดุ แต่อยู่ที่เมื่อวัสดุเหล่านั้นเสื่อมสภาพ ชำรุด หรือถูกเจาะ ตัด ขัด หรือรื้อถอน จะเกิดการปล่อย “ฝุ่นใยหิน” ขนาดเล็กที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ล่องลอยในอากาศ และเมื่อถูกสูดเข้าสู่ร่างกาย จะเข้าไปสะสมในเนื้อเยื่อปอดอย่างถาวร

ฝุ่นใยหิน...ยิ่งเล็ก ยิ่งร้าย

ด้วยขนาดที่เล็กกว่า 10 ไมครอน ทำให้ฝุ่นใยหินสามารถแทรกซึมลึกถึงถุงลมปอด และไม่สามารถขับออกจากร่างกายได้อย่างง่ายดาย เมื่อสะสมต่อเนื่องยาวนานอาจใช้เวลากว่า 20-30 ปีกว่าจะเกิดโรค และโรคที่ตามมานั้นคือ...มะเร็งเยื่อหุ้มปอด (Mesothelioma) มะเร็งปอด (Lung Cancer) โรคปอดอักเสบเรื้อรังจากแร่ใยหิน (Asbestosis) และ โรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรังอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องน่าเศร้าที่เมื่อโรคร้ายเริ่มแสดงอาการแล้ว ส่วนใหญ่จะอยู่ในระยะที่รักษาได้ยาก และมีอัตราการรอดชีวิตต่ำ

เรื่องจริงที่หลายคนยังไม่รู้ แค่สัมผัสเล็กน้อยก็เสี่ยง

แร่ใยหินต่างจากสารพิษทั่วไปที่ต้องสัมผัสในปริมาณมาก เพราะแร่ใยหินสามารถก่อโรคได้แม้ได้รับในปริมาณเล็กน้อย แต่สัมผัสอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในเด็ก คนชรา และผู้ที่มีโรคปอดอยู่แล้ว ซึ่งจะยิ่งเพิ่มความเสี่ยงเป็นทวีคูณ ยิ่งไปกว่านั้น ผู้ที่ไม่เคยรู้เลยว่าตนเองอยู่ใกล้ฝุ่นใยหิน ก็อาจกลายเป็นเหยื่อรายใหม่โดยไม่รู้ตัว เพราะฝุ่นใยหิน ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่มีอาการเฉียบพลันให้สงสัยได้เลย

3 สิ่งที่คุณทำได้ทันทีเพื่อลดความเสี่ยงจากฝุ่นใยหิน

1. ตรวจสอบวัสดุก่อสร้างภายในบ้าน หากไม่แน่ใจว่ามีแร่ใยหินหรือไม่ ให้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสิ่งแวดล้อมหรือวัสดุก่อสร้าง
2. หลีกเลี่ยงการรื้อ ถอน ขัด ตัดวัสดุโดยไม่มีอุปกรณ์ป้องกัน เช่น อย่าทำในพื้นที่ปิด
3. หันมาใช้วัสดุปลอดภัยที่ไม่มีแร่ใยหิน หากวางแผนจะสร้างบ้าน ต่อเติม หรือปรับปรุงอาคาร

ถึงเวลาตื่นรู้...หยุดภัยเงียบจากฝุ่นใยหิน

ภัยจาก ฝุ่นใยหิน และ แร่ใยหิน อาจกระทบสุขภาพของเราทุกคนทั้งในปัจจุบันและอนาคต ถึงเวลาแล้วที่เราจะตื่นรู้ และหยุดการสัมผัสสารพิษนี้ตั้งแต่วันนี้ สุขภาพที่ดี เริ่มต้นจากบ้านที่ปลอดภัย เลือกวัสดุก่อสร้างปราศจากแร่ใยหิน เพื่อชีวิตที่หายใจได้อย่างมั่นใจในทุกวัน